کلوئید و سوسپانیون، امولسیون و محلول
کلوئیدها، سوسپانسیونها، امولسیونها و محلولها انواعی از مخلوطها هستند که بر اساس اندازه ذرات و رفتارشان دستهبندی میشوند. در زیر توضیحات و مثالهایی برای هر یک ارائه میشود:
۱. محلول (Solution)
- تعریف: محلول یک مخلوط همگن است که در آن ذرات حلشونده (معمولاً کوچکتر از ۱ نانومتر) به طور کامل در حلال پخش شدهاند.
- ویژگیها:
- ذرات به اندازهای کوچک هستند که با چشم غیرمسلح یا میکروسکوپ معمولی دیده نمیشوند.
- مخلوط پایدار است و ذرات تهنشین یا جدا نمیشوند.
- نور را پراکنده نمیکنند (شفاف یا نیمهشفاف هستند).
- مثالها:
- آب نمک (نمک در آب).
- شکر در چای.
- الکل در آب.
۲. کلوئید (Colloid)
- تعریف: کلوئید یک مخلوط ناهمگن است که در آن ذرات حلشونده (بین ۱ تا ۱۰۰۰ نانومتر) در حلال پخش شدهاند. این ذرات بزرگتر از ذرات محلول هستند، اما کوچکتر از ذرات سوسپانسیون.
- ویژگیها:
- ذرات به اندازهای بزرگ هستند که نور را پراکنده میکنند (اثر تیندال).
- مخلوط پایدار است و ذرات تهنشین نمیشوند.
- ممکن است شفاف یا کدر باشند.
- مثالها:
- شیر (ذرات چربی در آب).
- ژلاتین (ذرات پروتئین در آب).
- مه (ذرات آب در هوا).
۳. سوسپانسیون (Suspension)
- تعریف: سوسپانسیون یک مخلوط ناهمگن است که در آن ذرات جامد (بزرگتر از ۱۰۰۰ نانومتر) در مایع پخش شدهاند.
- ویژگیها:
- ذرات بزرگ هستند و با چشم غیرمسلح یا میکروسکوپ معمولی دیده میشوند.
- مخلوط ناپایدار است و ذرات پس از مدتی تهنشین میشوند.
- نور را به شدت پراکنده میکنند (کدر هستند).
- مثالها:
- آب گلآلود (ذرات خاک در آب).
- شربت معده (ذرات دارو در آب).
- ماسه در آب.
۴. امولسیون (Emulsion)
- تعریف: امولسیون نوع خاصی از کلوئید است که در آن دو مایع غیرقابل اختلاط (مانند آب و روغن) با کمک یک ماده امولسیفایر مخلوط میشوند.
- ویژگیها:
- ذرات یک مایع در مایع دیگر پخش شدهاند.
- ممکن است پایدار یا ناپایدار باشند (بسته به وجود امولسیفایر).
- نور را پراکنده میکنند (کدر یا نیمهشفاف هستند).
- مثالها:
- شیر (امولسیون چربی در آب).
- مایونز (امولسیون روغن در آب با کمک زرده تخممرغ به عنوان امولسیفایر).
- کرمهای آرایشی (امولسیون آب در روغن).
مقایسه کلی
ویژگی |
محلول |
کلوئید |
سوسپانسیون |
امولسیون |
اندازه ذرات |
کمتر از ۱ نانومتر |
۱ تا ۱۰۰۰ نانومتر |
بیشتر از ۱۰۰۰ نانومتر |
۱ تا ۱۰۰۰ نانومتر |
پایداری |
پایدار |
پایدار |
ناپایدار |
ممکن است پایدار باشد |
اثر تیندال |
ندارد |
دارد |
دارد |
دارد |
شفافیت |
شفاف یا نیمهشفاف |
شفاف یا کدر |
کدر |
کدر یا نیمهشفاف |
مثالها |
آب نمک |
شیر |
آب گلآلود |
مایونز |