مفاهیم اولیه در شیمی 2-پایه دوازدهم
آلكان Alkane خانواده ای از هیدروكربنهای سیرشده كه میل تركیبی زیادی ندارند و به فراوانی در نفت خام یافت میشوند.
آلکان راست زنجیرAlkane ـ Straight Chain.آلكانی كه هر اتم كربن در ساختار آن به یك یا دو اتم كربن دیگر متصل است.
آلکان شاخه دار Branched Alkane آلكانی كـه در ساختار آنها یك یا چند اتم كـربن با سه یا چهار اتم كربن دیگر پیوند داشته باشد.
آلکن Alkene هیدروكربن سیر نشدهای كـه دو اتم كربن آن با پیوند كووالانسی دوگانه بـه هم متصل شده اند.
آلکین Alkyne هیدروكــربن سیر نشدهای كـه دو اتم كربن آن بـا پیوند كــووالانسی آلکنی سهگانه به هم متصل شده اند.
. گران روی Viscosity مقاومت یک سیال (شاره)را در برابر جاری شدن نشان میدهد.
آهنگ واکنش Rate Reaction کمیتی که نشان میدهد یک واکنش شیمیایی درچه گستره ای از زمان انجام میشود.
بسپار Polymer یا پلیمر مولكول بزرگی كه از به هم پیوسنت یک صد تا چند هزار تك پار به وجود می آید
. پالایش Refine فرایندی كه در آن اجزای نفت خام را از یكدیگر جدا میکند.
تكپار Monomer مولكول ساده ای كه از به هم پیوستن آنها بَسپار (پلیمر) به وجود میآید.
تقطیر جزءبهجزء Distillation Fractional روشی برای جداسازی اجزای مخلوط چند مایع که دارای نقطۀ جوش متفاوت هستند.
زیست تخریبپذیر Biodegradableموادی كه در محیط زیست به كمك باكتریها به مواد ساده تری تجزیه میشوند.
سوخت Fuel ماده ای سوختنی است كه تنها برای تأمین انرژی سوزانده میشود
سوخت فسیلی Fuel Fossil. موادی مانند زغالسنگ، نفت خام و گاز طبیعی كه طی میلیونها سال از تجزیه گیاهان و جانوران به وجود میآیند.
واکنش سوختن Reaction Combustion واكنش اكسایشی كه سریع روی میدهد و با ایجاد شعله و آزادكردن مقدار زیادی انرژی همراه است.
انرژی گرمایی Energy Thermal به مجموع انرژی جنبشی ذره ه ای سازندۀ یک نمونه ماده گفته میشود.
فراورده های پتروشیمیایی Products Petrochemical ترکیب ها و مواد آلی گوناگون که از نفت یا گاز طبیعی تهیه میشوند.
سوختن كامل Combustion Complete سوختن یك ترکیب آلی در حضور اكسیژن كافی كه كربن دی اكسید و آب تولید می كند.
شبه فلز Metalloide عنصری كه برخی خواص فیزیکی آن شبیه فلزها اما خواص شیمیایی آنها شبیه نافلزهاست.
شیمی آلی Chemistry Organic شاخـه ای از شیمی كه به بررسی تـركیبهای آلـی می پـردازد و بـه آن شیمی تركیبهای كربن نیز گفته میشود.
طلای سیاه Gold Black عنوانی كه به نفت خام نسبت میدهند و ارزش اقتصادی آن را یادآور میشود.
فلز Metal عنصری با جالی فلزی و خاصیت چكش خواری كه اغلب نقطۀ ذوب و جوش باالیی دارد و جریان برق و گرما را از خود عبور میدهد
. فلزهای قلیایی Metals Alkali فلزهای گروه اول جدول دورهای عنصرها که شامل Li، Na، K، Rb، Cs و Fr است.
فتوسنتز Photosynthesis واكنشی كه در آن گیاه از كربندیاكسید، آب و نور خورشید، گلوکز و اكسیژن میسازد.
رادیکال Radical گونه پرانرژی و ناپایدار که در ساختار خود الکترون جفت نشده دارد.
هالوژن Halogen به هر یک از عنصرهای گروه 17 جدول دوره ای شامل فلوئور، کلر، برم، ید و استاتنی گفته میشود
. كاتالیزگر Catalyst مادهای كه سرعت واكنش شیمیایی را افزایش میدهد.
. فلز واسطه Metal Transition همان فلزهای دستۀ d هستند که در اتم آنها زیر الیۀ d در حال پر شدن است
واکنش ترمیت Reaction Thermite واکنشی بسیار گرماده میان فلز آلومینیم و آهن (III) اکسید که از آهن مذاب تولید شده در آن برای جوشکاری خطوط راه آهن استفاده میشود.
منبع تجدیدپذیر Resource Renewable منبعی كه از طریق فرایندهای طبیعی تشكیل یا از نو تولید میشوند.
منبع تجدیدناپذیر Nonrenewable Resource منبعی كه تشكیل و جایگزین شدن آن از طریق فرایندهای طبیعی عملی نیست یا سرعت آنها بسیار كم است.
نفت خام Petroleum مایعی غلیظ، سیاهرنگ یا قهوه ای مایل به سبز که مخلوطی طبیعی از صدها هیدروکربن و ترکیب آلی است .
واکنشپذیری Reactivity Chemical به متایل برای انجام واکنش شیمیایی میگویند.
شیمیایی همپار Isomer موادی که فرمول مولکولی یکسان اما فرمول ساختاری متفاوتی دارند.
هیدروکربن Hydrocarbon ترکیبهایی که از دو عنصر کربن و هیدروژن تشکیل شدهاند
هیدروکربن سیرشده Hydrocarbon Saturated 40. هیدروکربنی که در آن اتم کربن با چهار پیوند کووالانسی به چهار اتم دیگر متصل شده است.
هیدروکربن سیرنشده Unsaturated Hydrocarbon هیدروکربنی که در آن بنی اتمهای کربن پیوند دو یا سه گانه وجود دارد.
هیدروکربن حلقوی Hydrocarbon Cyclic هیدروکربن با بیش از سه اتم کربن که ساختاری حلقوی دارد
گروه آلکیل Group Alkyl گونه ای که با برداشنت یک اتم هیدروژن از یک مولکول آلکان به دست میآید.
گروه عاملی Group Functional اتم یا گروهی از اتمها که وجود آنها در مولکولهای اعضای یک خانواده از مواد آلی، خواص فیزیکی و شیمیایی ویژه و منحصر به فردی به آنها میبخشد
. نیروهای واندروالس Forces Waals der Van نوعی نیروی جاذبۀ بنی مولکولی که در میان همۀ مولکولها وجود دارد
. پلیمر شدن Polymerization مجموعهای از واكنشها كه در آن شمار بسیاری مولكول كوچك با یکدیگر تركیب میشوند و درشت مولكولهایی به نام پلیمر یا بسپار تولید می كنند.
مقدار نظری Yield Theoretical مقدار فراوردۀ مورد انتظار كه از محاسبه های استوكیومتری به دست میآید
. مقدار عملی Yield Actual مقدار فراوردهای كه در عمل تولید میشود.
بازده درصدی Yield Percent نسبت مقدار عملی فراوردۀ یك واكنش به مقدار نظری آن است که به صورت درصد بیان میشود
. مبادله گرماشیمی Thermochemistry شاخهای از علم شیمی كه به مطالعه كمی و كیفی انرژی گرمایی شده در واكنشهای شیمیایی میپردازد
. گرما Heat انرژی گرمایی كه به دلیل اختالف دما جاری میشود
. ظرفیت گرمایی Capacity Heat مقدار گرمای مورد نیاز برای افزایش دمای ماده به اندازۀ یك درجه سلسیوس را نشان میدهد
. گرمای ویژه Heat Specific مقدار گرمای مورد نیاز برای افزایش دمای یك گرم ماده به اندازه یك درجه سلسیوس را نشان میدهد.
سامانه System بخشی از جهان كه برای مطالعه انتخاب میشود.
محیط Surrounding هر چیزی كه در پیرامون سامانه باشد، محیط نامیده میشود.
آنتالپی واكنش Enthalpy Reaction به تغییر محتوای انرژی یك سامانه شیمیایی در فشار ثابت، آنتالپی واكنش گفته میشود.
آنتالپی سوختن Combustion of Enthalpy گرمای آزاد شده در فشار ثابت هنگام سوختن یك مول از ماده در مقدار كافی اكسیژن را نشان میدهد.
گرمای مصرف شده در فشار ثابت هنگام تبدیل یك مول مایع به بخار را آنتالپی تبخیر Vaporization of Enthalpy در دمای معنی نشان میدهد.
آنتالپی تصعید Sublimation of Enthalpy تغییر آنتالپی هنگام تصعید شدن یك مول ماده جامد را نشان میدهد.
آنتالپی پیوند Enthalpy Bond مقدار انرژی مصرف شده در فشار ثابت هنگام شكست یك مول پیوند بین دو اتم گازی و تبدیل آنها به اتمهای گازی جدا از یکدیگر.
گرماسنجی Calorimetry روش جتربی برای اندازهگیری گرمای آزاد یا جذب شده در یک فراینداست.
گرماسنج لیوانی Calorimeter ـ Cup ـ Coffee دستگاهی كه برای اندازهگیری گرمای یك واكنش در فشار ثابت به کار میرود.
گرماسنج بمبی Calorimeter Bomb دستگاهی كه برای اندازه گیری دقیق گرمای سوخنت یک ماده به کار میرود.
قانون هس (Hess Law s) H∆ یك واكنش را میتوان از جمع جبری H ∆ چند واكنش دیگر به دست آورد.
فرایند گرماده Process Exothermic فرایندی كه در آن گرما آزاد میشود و آنتالپی سامانه كاهش می یابد.
فرایند گرماگیر Process Endothermic فرایندی كه در آن گرما جذب میشود و آنتالپی سامانه افزایش می یابد.
. آسكوربیك اسید Acid Ascorbic ویتامنی ث؛ جامد سفید رنگ و بلوری كه به خوبی در آب حل میشود.
سرعت واکنش Rate Reaction کمیتی تجربی که برای یک واکنش شیمیایی نسبت تغییر ویژگیهای قابل اندازه گیری واکنش دهنده ها( یا فراورده)ها را به زمان نشان میدهد.
سینتیک شیمیایی Kinetics Chemical شاخه ای از علم شیمی که دربارۀ سرعت واکنشهای شیمیایی، عوامل مؤثر بر سرعت و نحوۀ انجام آنها گفتگو میکند.